Hidrosefali

Hidrosefali Nedir?
Hidrosefali, “hidro” yani “su” ve “sefali” yani “baş” kelimelerinin birleşiminden oluşan bir tanımlamadır. Hidrosefali; beynin içinde bulunan, beyin ve omuriliğe gelen darbelerin zararlı etkisini azaltmak, beynin beslenmesine ve atıkların taşınmasına yardımcı olmak, beyin ve omurilik arasında dolaşarak beyindeki basınç değişikliklerini düzenlemek gibi görevleri olan beyin omurilik sıvısının (BOS) aşırı birikmesi sonucu ortaya çıkan bir nörolojik bozukluktur. Bu birikim, kafatası içinde basınç artışına neden olup beyin fonksiyonlarını etkileyebilir. Hidrosefali, yaşamın farklı dönemlerinde ortaya çıkabilir ancak sıklıkla çocuklarda ve yaşlılarda karşılaşılan bir durumdur.

Hidrosefalinin Sebepleri
Hidrosefaliye yol açan nedenler yaş grubuna göre çeşitlilik göstermektedir.
Yenidoğanlarda (0-2 ay) temel olarak doğumsal sebepler ve beyin içi kanamalar olarak görülebilir. Doğumsal sebepler en büyük grubu oluşturmaktadır. Tek başına hidrosefaliyle karşılaşılabileceği gibi omurgada gelişen diğer doğumsal anomaliler (meningomiyelosel) ile birlikte de görülebilir. Beyin içi kanamalarda ise genellikle kendiliğinden oluşan kanamalar sonrasında beyin odacıklarının genişlemesi sonucu hidrosefali gelişebilir. Çocuklar ve yetişkinlerde hidrosefali genellikle beyin enfeksiyonları, beyin kanamaları, beyin tümörleri, kafa travmalarından kaynaklanırken, yaşlılarda çoğunlukla beyin omurilik sıvısının emiliminin azalması sonrasında beyin odacıklarının genişlemesi olarak tanımlanan normal basınçlı hidrosefali görülür.

Hidrosefali Belirtileri
Hidrosefali belirtileri kişiden kişiye ve yaşa göre değişebilir.
Yenidoğanda (0-2 ay) başın normalden fazla büyümesi, kafa derisinin incelmesi, kafadaki damarların belirginleşmesi, kusma, huzursuzluk, gözlerin aşağıya kayması, nöbetler veya iletişim kurulamaması görülürken; çocuklarda (2 ay ve üstü) başın anormal büyümesi, baş ağrısı, bulantı, kusma, ateş, çift görme, huzursuzluk, yürüme veya konuşmada gerileme, iletişim bozukluğu, duyu-motor fonksiyonlarda kayıp, nöbetler, daha büyük çocuklarda ise ek olarak uyanık kalmada veya uyanmada zorluk görülebilir. Orta yaşlı erişkinlerde baş ağrısı, uyanmada veya uyanık kalmada zorluk, denge bozukluğu, idrar kaçırma, kişilik bozukluğu, demans (bunama), görmede bozukluk; yaşlılarda ise iletişim bozuklukları, yürümede dengesizlik, hatırlamada zorluk, baş ağrısı ve yine idrar kaçırma görülebilir. Her yaş grubunda hidrosefali tedavi edilmezse ölümcül olabilir.

Hidrosefali Tanısı ve Tedavisi
Hidrosefali teşhisi için fiziki muayenenin yanında bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme gibi görüntüleme testleri kullanılır. Tedavisi genellikle cerrahi işlem gerektirir. Hidrosefali tıkanıklıktan kaynaklanıyorsa (tümör, kist vb.) onun nedenine yönelik işlem yapılırken eğer tıkanıklık açılmamış ya da başka bir neden var ise beyin omurilik sıvısı başka bir vücut boşluğuna aktarılır. Bu işlemde “şant” adı verilen ince, uzun, elastik bir boru ile kafa derisi altına yerleştirilen pompalı bir mekanizma ile ya da endoskopik üçüncü ventrikülostomi (ETV) adı verilen endoskopik kamera yardımı ile sıvı akışı sağlanmaya çalışılır.

***Unutmayın
Hidrosefali her bireyde farklı şekillerde ortaya çıkabilir ve tedavi gereksinimleri değişebilir. Bu nedenle her zaman bir tıbbi profesyonele başvurmak önemlidir.
Hidrosefali hastalarında düzenli doktor ziyaretleri, şantın işlevselliğinin izlenmesi ve semptomların takip edilmesi önemlidir. Hidrosefali destek grupları da duygusal ve pratik destek sağlayabilir. Herhangi bir şüphe durumunda size en yakın beyin ve sinir cerrahisi uzmanına ve/veya ameliyatı yapan doktorunuza ulaşmanız önemlidir.